आर्थिक वर्षमा पाटेबाघको आक्रमणबाट ७ जनाको ज्यान गयो । बाघले कहिल्य बोकेर र घिसार्दै लैजाने हुनाले शब फेला पर्ने सम्भावना बढि हुन्छ ।

घिसार्दै लगेको र बाघको पदचापबाट पत्ता लगाईने हुनाले र हात्ती बाघको टेरोटरीमा पुगेपछि कराउँने भएकाले शब फेला पार्न सम्भव भएको हो ।

जे जस्तो अवस्था घटना भएपनि बाघको मुभमेन्ट लगायतका प्राबिधिक ज्ञान भईसकेको यस्ता घटना दोहरिन नदिनका लागि निकुञ्ज प्रशासन सजग रहेर सर्वसाधरण सुरक्षाका लागि सदैव तत्पर रहेको प्राकृतिक संरक्षण कोषका प्रमुख रविन कडरियाको भनाई छ ।

राम प्रसाद चौहान
बर्दिया, फागुन १७ सोमवार दिउँस १ बजे सामुदायिक वनमा भैसी चराउँन गएको बेला झम्टेर बाघले लगेको मानिसको शब कम्मर देखि तलको भाग खाईसकेको अवस्थामाा फेला परेको छ । भैसी चराउँने क्रममा ६५ वर्षिय राजापुर नगरपालिका– १ का लाल बहादुर चौधरीलाई पाटे बाघले झम्टेर लगेका मृतकको शब कम्मर देखि तलको भाग खाईसकेको अवस्थामा फेला परेको हो । गेरुवा गाउँपालिका– ६ नौरंगाको सामुदायिक वनबाट लगेको शब निकुञ्जमा हात्ती सहित परिचालित टोलिले सामुदायिक वनमा शव फेला पारेपछि उक्त क्षेत्रका बासिन्दा त्रसित र आतंकित बनेका छन् ।
बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज र राष्ट्रिय प्राकृतिक संरक्षण कोषका हात्ती सहित परिचालित टोलिले पाटे बाघले झम्टेर लगेको शब त्यस्तो अवस्थामा फेला पारेको हो । पाटे बाघले मान्छे लगे पछि खोजी कार्यका लागि निकुञ्जको तीन वटा हात्ती सहित कोष र निकुञ्जका प्राबिधिक दक्ष टोली परिचालन भएको थियो ।
सामुदायिक वनमा भैसी चराउँन गएकालाई पाटे बाघ आक्रमण गरेको खबर प्राप्त भएपछि हात्ती सहितको निकुञ्जको टोली परिचालन गरिएको राष्ट्रिय प्राकृतिक संरक्षण कोषका प्रमुख रविन कडरियाले बताए । उनका अनुसार निकुञ्जको मध्यवर्ती स्थित गेरुवा गाउँपालिकाको नौरंगाको सामुदायिक वनमा भैसी चराउँन गएका बेला बाघले आक्रमण गरेर जंगल तर्फ लगेको अर्का जंगलसँगै गएका सार्थीले निकुञ्ज प्रशासनलाई जानकारी गराएका थिए । ‘खोजी कार्यका लागि हात्ती सहितको टोली परिचालन भएको थियो ’उनले भने,‘दक्ष प्राबिधिक टोलीले बाघको पछि पछि लागेर शब फेला पार्न सफल भयो’ ।
बाघले कहिल्य बोकेर र घिसार्दै लैजाने हुनाले शब फेला पर्ने सम्भावना हुने उनले बताए । घिसार्दै लगेको र बाघको पदचापबाट पत्ता लगाईने हुनाले र हात्ती बाघको टेरोटरीमा पुगेपछि कराउँने भएकाले सम्भव भएको कडरिया बताउँछन् ।
जे जस्तो अवस्था घटना भएपनि बाघको मुभमेन्ट लगायतका प्राबिधिक ज्ञान भईसकेको यस्ता घटना दोहरिन नदिनका लागि निकुन्ज प्रशासन सजग रहेर सर्वसाधरण सुरक्षाका लागि तत्पर रहेको उनको भनाई छ । उक्त क्षेत्र वाट यसअघि पशु चौपाया माथी आक्रमण घटना घटिरहेको स्थानीय वताउँछन् ।‘सामुदायिक वनमा मानिसको चहल पहल भएपनि पशु माथी आक्रमण भईरहेका थिए’स्थानीय श्याम थारुले भने,‘घटना घटेपछि बल्ल बाघ पल्केको थाहा भयो ।’
निकुञ्जको टिमले तत्काल रेस्पोन्स गरेर बाघ अवस्था पत्ता लगाएपनि स्थानीय र वन्यजन्तु विच द्धन्द्ध बढने अनुमान संरक्षणकर्मी बताउँछन् । बर्दिया निकुञ्जमा बाघको क्षेत्रफलको लागि निकुञ्जको क्षेत्रफल कति हुनु पर्ने भन्ने अनुसन्धान नगरिकन बाघ पाल्नु जाहेज नभएको तर्क स्थानीयले गरिरहेको छन् । अघिल्लो महिना मोटरसाईकलमा सवार एक महिलालाई थुतेर जंगल तर्फ लगेको शब करिब घटनास्थल देखि २ सय मिटरको दुरीमा फेला परेको थियो । यतिखेर बाघको आक्रमण त्रास बढिरहेको छ । ६ महिनाको अवधिमा पाटे बाघको आक्रमणबाट जिल्लामा ७ जनाको ज्यान गएको छ । निकुञ्जमा ८७ बाघ रहेको अघिल्लो वर्ष अद्यावधिक भएको छ ।
के कस्तो अवस्थामा घटना घटेको हो भन्नेमा हामी गम्भीर र दुखी छौ ।

विष्णु प्रसाद श्रेष्ठ
प्रमुख संरक्षण अधिकृत
बर्दिया निकुञ्ज बाघको प्राकृतिक वासस्थान भएकाले बाघको संख्या बढेको छ । बाघको संख्या बढेसँगै संरक्षणमा चुनौती बढेको छ । बाघको नेचर आक्रमण गर्ने हुदैन । कस्तो अवस्थामा आक्रमण गरेको पत्तो लगाउँन पर्ने हुन्छ । सोमवार घटेको घटनामा निकुञ्ज प्रशासन स्तव्ध भएको छ । मानव र वन्यजन्तुको द्धन्द्ध न्यूनिकरण गर्न निकुञ्ज प्रशासनले सजगतासँगै समन्वय र सहकार्य गरिरहेको छ । यस्तो अवस्थामा कति समस्या र असहजता कारण लजालु प्रकृतिको पाटे बाघको शिकार मध्यवर्ती क्षेत्र संरक्षकर्मी बन्नु दिगो संरक्षणका लागि चिन्तित र घटना प्रति हामी दुःखी छौ । के कस्तो अवस्थामा घटना घटेको हो हामी गम्भीर छौ । मध्यवर्ती क्षेत्रमा बस्ने वासीन्दा संरक्षण गरेर देशमै दोस्रो अवस्थामा पाटे बाघ हाम्रो निकुञ्जमा रहेको जगजाहेर नै छ । बाघ र मानवको सहअस्तित्व कायम गर्न हातेमालो गर्ने छौ । बाघ रहेमात्र हामी रहनेछौ भन्ने म भन्न चाहन्छु । कुनै असुन्तलित बाघ भएकोले यो घटना घटेको हो । बाघलाई चिनेर र नियन्त्रणमा लिन क्यामरा जडान गरेका छौ । नियन्त्रण लिएर संरक्षणकर्मीको हितमा काम गर्ने यहि मिडिया मार्फत प्रतिबद्धता व्यक्त गर्न चाहन्छु ।