बर्दिया,जेठ १८(फरकसमाचार)/ राष्ट्रिय गौरबको आयोजना बबई सिचाँइकोे कमान्ड क्षेत्रमा मर्मत सम्भारको नाममा किसान सुख्खा मौसममा समेत सिचाँई सुबिधा नहुँदा मर्कामा परेको छन् । लामो समय देखि पानी नपर्दा मर्कामा परिरहेका किसानलाई बबई सिचाँईले नहरमा पानी नछोड्दा किसान थप मर्कामा परेका हुन् ।

चार दशक अघि देखि सुरु भएको बबई सिचाँई आयोजना खडेरीको मौसमा किसानले पानी नपाउँदा नोक्सानी व्यहोर्न परिरहेको छ । बबई सिचाँई आयोजनाले यतिबेलामा माछा पालक किसानलाई पानीको आवश्यक्ता छ । सुख्खा याममा भूमिगत मोटरबाट निकालेको पानी प्रयाप्त नहुने किसान धनिराम चौधरीले बताए । ‘गर्मीले गर्दा जग्गाको धजा फाटेको छ,’उनले भने,‘बबई सिचाई कहिल्य पानी छोड्छ भन्दा भन्दै लगानी डुब्ने भयो ।’

वर्सेनि बबई नहर भत्किदा पुर्न निर्माण आबश्यक रहेको कार्यालयको भनाई छ । पुर्बी मूल नहर प्रणालीमा पानी छाड्ने तयारी भईरहेको आयोजना प्रमुख सुशिल देवकोटाले बतााए । उनका अनुसार पश्चिम नहर प्रणालीमा पानी छोडेर सुचारु गर्न हुन समय लाग्छ । हचुवाको भरमा गरिएको डिजाईन र मापदण्ड विपरीत नहर निर्माण भएका कारण बर्सेनि नहर भत्किने गरेको स्थानीय बताउँछन् । किसानले समयमा पानी नदिएर नहर भत्केको बहानामा बबई सिचाई आयोजनाले मर्मत सम्भारको नाममा राज्य कोष दोहन गरिरहेको आरोप छ ।

बबई सिचाँइको मूल नहर गुणस्तरहीन संरचना (स्लाप र स्लोप) भत्किएको स्थानीय दाबी गर्छन । कार्यालयबाट प्राप्त जानकारीमा ०७१ साउँन अन्तिममा पश्चिम नहर प्रणालीमा २० र पूर्बी नहर प्रणालीमा ५ करोड बराबरको नहरमा क्षति पुगेको थियो । ठूलो आयोजना अन्र्तगत पूर्वी सिँचाईको ४ नम्बर शाखा अन्र्तगत बासगढी तर्फ ४ सय १ मिटर लामो स्लाप निर्माण भयो । नदीको भेलले भत्किएको भन्दै करोडौको लगानीमा १ सय ५० मिटर लामो साईफन पुननिर्माणमा खर्च गरेको देखिन्छ ।

२०७२ र ०७३ मा नहर क्षेत्र पूरै डुवानमा परेको थियो । त्यतिवेला पनि नवनिर्मित ढोढरी नहर भत्किएकोे थियो । त्यतिखेर भत्किएको नहर मर्मतसंभार गर्न १४ करोडमा मूल नहर र नहर सुरक्षाको लागि(गाईड बन्ड) निर्माणको भएको नहर पटक पटक भत्किएको रेर्कडमा उल्लेख छ ।

यसैगरि पटक पटक बिभिन्न ठाउँमा भत्किएका नहर पुननिर्माणमा करोडौं लगानी भईसकेको छ । तर,बबई नदी बहाब बढ्ने वित्तिकै नहर भत्किने पुनः टेन्डर आव्ह्वान गरेर नहर मर्मत सम्भार गर्ने खेल बिगत देखि भईरहेकोे पाईएको छ । नहर बनाउँने खेलमा टाढा बाठाको संलग्नता रहेपनि वास्तविक किसानले बबई सिचाँई आयोजनाबाट लाभान्वित हुन नसकेको गुनासो गर्छन ।

यसरि बर्सेनि भत्किने र बन्ने खेलमा टाठाबाठा केन्द्रिय स्तरका नेता ,कर्मचारी र ठेकेदार मिलिमतोमा हुने गरेको स्रोतको दाबी छ । यता,सिँचाईको आसामा बसेको किसानका लागि बबई सिँचाई आयोजना नहर निर्माण कार्यलाई ‘कागलाई बेल पाक्यो,हर्ष न विस्मात’जस्तै भएको गुनासो उपभोत्ता गर्छन ।